Ένα καινοτόμο και πρωτοπόρο σύστημα καθοδήγησης των τυφλών ατόμων στο εσωτερικό κτιρίων αναπτύχθηκε από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. 10 ειδικές συσκευές (touchpads) εγκαταστάθηκαν σε κομβικά σημεία του κτιρίου, πάνω στις οποίες είναι τοποθετημένοι ανάγλυφοι χάρτες αφής. Αγγίζοντάς τους, ο χρήστης ακούει παράλληλα φραστικές πληροφορίες και περιγραφές για χώρους και διαδρομές σε ολόκληρο το Πανεπιστήμιο.
Στους χάρτες, που διαβάζονται μέσω της αφής, απεικονίζονται με λεπτομέρεια όλοι οι χώροι του Πανεπιστημίου αλλά και η θέση εμποδίων που δυσχεραίνουν την κίνηση των ατόμων με προβλήματα όρασης. Ταυτόχρονα, ο χρήστης ακούει ηχητικά μηνύματα και περιγραφές, που βοηθούν σημαντικά στην κατανόηση της δομής του χώρου και στον προγραμματισμό της πορείας του.
Το έργο ολοκληρώθηκε στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ψηφιακή Σύγκλιση», με επιστημονικά υπεύθυνο τον καθηγητή και Αναπληρωτή Πρύτανη Κωνσταντίνο Παπαδόπουλο, ο οποίος ειδικεύεται σε θέματα προσβασιμότητας ατόμων με αναπηρία. Την λειτουργία αλλά και τη σημασία αυτών των ανάγλυφων ομιλούντων χαρτών γραφής περιγράφει ο ίδιος.
«Πρόκειται για μία συσκευή η οποία έχει πάνω τοποθετημένο έναν χάρτη αφής. Η κατασκευή αυτού του χάρτη αφής είναι από μόνη της ένα σημαντικό έργο, αλλά πέρα από αυτό μέσω αυτής της συσκευής και κατάλληλων λογισμικών που επεξεργαστήκαμε, μπορέσαμε να βάλουμε πάνω ηχητικές πληροφορίες», τονίζει, σημειώνοντας πως ηχητική πληροφορία μπορεί να είναι ένας απλός ηχογραφημένος ήχος, μία λέξη, μία φράση ή μία οδηγία ολόκληρη.
Αγγίζοντας την συσκευή, ο χρήστης ενώ διαβάζει τον χάρτη αφής, μπορεί ταυτόχρονα να ακούει και ηχητικές πληροφορίες, όπως οδηγίες για το υπάρχει εκεί πχ για ένα εμπόδιο, μία κολώνα, ένα τραπεζάκι μέχρι διαδρομές- πως θα πάει από ένα σημείο σε κάποιο άλλο- και το πιο σημαντικό είναι ότι έχει περιγραφές των χώρων (πχ πως είναι μέσα το αμφιθέατρο). Με τον τρόπο αυτό, τα τυφλά άτομα σχηματίζει μέσα από την περιγραφή μία οπτική εικόνα, που τον βοηθά για το πώς θα κινηθεί στους χώρους τα Πανεπιστημίου. Συνολικά έχουν τοποθετηθεί 10 χάρτες: 2 στο ισόγειο, 2 στον ημιόροφο, 3 στον πρώτο όροφο που είναι οι αίθουσες διδασκαλίας και άλλοι 3 στους χώρους όπου βρίσκονται τα γραφεία των καθηγητών.
Τα προηγούμενα χρόνια υπήρχαν απλά χάρτες αφής, ωστόσο τελευταία εξελίσσεται και το κομμάτι των ομιλούντων χαρτών αφής, καθώς η χρήση τους προσφέρει πολύ περισσότερα πλεονεκτήματα. Υπογραμμίζοντας την ιδιαίτερη αξία τους, ο κ. Παπαδόπουλος τονίζει: «Υπάρχει ένας μεγάλος όγκος πληροφοριών, ο οποίος δεν μπορεί να μπει σε έναν χάρτη. Για να βάλω όλες αυτές τις πληροφορίες που υπάρχουν στους ομιλούντες χάρτες σε ένα απλό χάρτη αφής με Braille, θα χρειαζόταν για τον έναν χάρτη μία επιφάνεια 5πλάσια. Αυτό δεν είναι λειτουργικό». «Αυτή η τεχνολογία με τον ήχο που τη χρησιμοποιούμε την τελευταία 2ετία, μας δίνει τη δυνατότητα να προσθέτουμε πάνω πάρα πολλές πληροφορίες ακόμη και περιγραφές», συμπληρώνει.
Το εν λόγω σύστημα καθοδήγησης των τυφλών ατόμων με τους ανάγλυφους ομιλούντες χάρτες καθιστά το ΠΑ.ΜΑΚ. το πρώτο Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα με αυτήν τη δυνατότητα και μεταξύ των λιγοστών Πανεπιστημίων παγκοσμίως που λειτουργούν προηγμένα συστήματα πλοήγησης των ατόμων με τύφλωση. «Υπάρχει μεγάλη ευαισθησία μέσα στο Πανεπιστήμιο και στο Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής λόγω και του αντικειμένου, τη κατεύθυνση για άτομα με ειδικές ανάγκες», επισημαίνει ο κ. Παπαδόπουλος ο οποίος έχει χρόνια ερευνητική και πρακτική ενασχόληση με το κομμάτι των χαρτών αφής.
Οι 10 συσκευές λειτουργούν από τα τέλη Νοεμβρίου αρχές Δεκεμβρίου και μέχρι στιγμής η ανταπόκριση είναι ιδιαίτερα θετική, αποδεικνύοντας την σημασία να παρέχουν τα πανεπιστήμια συνεχή υποστήριξη στους φοιτητές και επισκέπτες με αναπηρία.
Το συγκεκριμένο έργο, όπως και αλλά παρόμοια που ολοκληρώθηκαν το τελευταίο διάστημα, αποτελούν έμπρακτη επιβεβαίωση, τόσο για τη βασική προτεραιότητα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας να παρέχει συνεχή υποστήριξη στους φοιτητές με αναπηρία, όσο και για τη στόχευση του Πανεπιστημίου να συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πιο προσβάσιμα Πανεπιστήμια της Ευρώπης.
Όπως μας έκανε γνωστό ο κ. Παπαδόπουλος, ολοκληρώνονται οι τελευταίες προσθήκες και διορθώσεις προκειμένου να βγουν σε πλήρη λειτουργία ακόμη τρία συστήματα: Ένα σύστημα για να μπορούν όσοι τυφλοί φοιτητές το επιθυμούν να δίνουν εξετάσεις γραπτές πέρα από προφορικές, ένας οδηγός κινητικότητας που κατευθύνει τα άτομα με κινητικές αναπηρίες μέσα στους χώρους του πανεπιστημίου και ένα σύστημα με βιβλία προσβάσιμα σε τυφλούς, που είναι σε κατάλληλη μορφή έτσι ώστε να μπορούν να τα διαβάζουν αλλά και σε ηχητική μορφή.
Ευγενία Χατζηγεωργίου
